Οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιούν την απομόνωση ή άλλες παραλλαγές της μοναχικότητας για να ρυθμίζουν τις συναισθηματικές τους καταστάσεις, να ησυχάζουν μετά από έναν ενθουσιασμό, να ηρεμούν μετά από ένα επεισόδιο θυμού, να συγκεντρώνονται ή να γαληνεύουν όταν το επιθυμούν.Ψυχολογικές έρευνες τείνουν να παρουσιάζουν την απομόνωση σαν μία δυσάρεστη εμπειρία. Μελέτες που έγιναν στις δεκαετίες του ‘70 και του ‘90 υποστήριξαν ένα ξεκάθαρο μοτίβο: οι άνθρωποι συνήθως αισθάνονταν λιγότερο χαρούμενοι όταν ήταν μόνοι τους σε σύγκριση με όταν είχαν παρέα. Πρόσφατα, οι ερευνητές έδειξαν ότι οι εθελοντές στις έρευνές τους προτιμούσαν να υποστούν ήπιας έντασης ηλεκτροσπασμοθεραπεία παρά να καθίσουν σιωπηλοί παρέα με τις σκέψεις τους.
Παρόλα αυτά, σε ένα καινούριο άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Journal and Social Psychology, μία ερευνητική ομάδα στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ εξηγεί τους περιορισμούς των προηγούμενων ερευνών και παρουσιάζει πώς μπορούν 15 λεπτά απομόνωσης να έχουν ωφέλιμες επιδράσεις στα συναισθήματά μας. Τα αποτελέσματά τους προτείνουν ότι αν θέλεις να μειώσεις την ένταση των συναισθημάτων σου, είτε πρόκειται για θετικά είτε αρνητικά, το να περάσεις χρόνο μόνος σου, μπορεί να είναι η λύση.
Οι έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στις δεκαετίες του ’70 και του ’90 μετρούσαν το συναίσθημα με βάση μία κλίμακα από το θετικό ως το αρνητικό, παραβλέποντας την πιθανότητα ότι τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήματά μας μπορεί να κυμαίνονται ανεξάρτητα και ότι και τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να είναι υψηλής διέγερσης (όπως ο ενθουσιασμός ή ο θυμός) ή χαμηλής διέγερσης (όπως η ηρεμία η και η μοναξιά). Εν τω μεταξύ, η έρευνα με την ηλεκτροσπασμοθεραπεία περιλάμβανε εθελοντές που τους ζητήθηκε να σκέφτονται ενεργά, αντί να κάθονται απλά μόνοι τους χωρίς περισσότερες οδηγίες. Το γεγονός αυτό μπορεί να τους δημιούργησε αποστροφή για την απομόνωση.
Η ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ αρχικά ζήτησε από 75 φοιτητές που συμμετείχαν στην έρευνα να μείνουν μόνοι τους για 15 λεπτά, καθισμένοι σε μια άνετη καρέκλα στο εργαστήριο ψυχολογίας, μακριά από τις ψηφιακές τους συσκευές και χωρίς να ασχολούνται με κάποια δραστηριότητα. Η σύγκριση έγινε με 39 διαφορετικούς φοιτητές που πέρασαν τον ίδιο χρόνο κουβεντιάζοντας με έναν υπέυθυνο της έρευνας. Πριν και μετά από αυτήν την περίοδο των 15 λεπτών, όλοι οι φοιτητές συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο που μετρούσε τα «υψηλής διέγερσης» θετικά και αρνητικά συναισθήματά τους (για παράδειγμα αν αισθάνονται ενθουσιασμό, ενδιαφέρον, φόβο, δυσφορία). Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα: οι συμμετέχοντες στην κατάσταση απομόνωσης, αλλά όχι στην ομάδα σύγκρισης, έδειξαν μειώσεις στα επίπεδα των θετικών και αρνητικών συναισθημάτων τους, κάτι που οι ερευνητές περιέγραψαν ως «φαινόμενο απενεργοποίησης».
Μία επαναληπτική μελέτη με περισσότερους φοιτητές επιβεβαίωσε το ίδιο φαινόμενο απενεργοποίησης των 15 λεπτών απομόνωσης σε συναισθήματα υψηλής διέγερσης αλλά πρόσθεσε επίσης μία μέτρηση χαμηλής διέγερσης θετικών και αρνητικών συναισθημάτων (όπως η ηρεμία, η χαλάρωση, η θλίψη, η μοναξιά) και βρήκε ότι αυτά αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της απομόνωσης. Φαίνεται ότι η απομόνωση δεν έχει μία απλή συναισθηματική επίδραση που να μπορεί να απεικονιστεί ως καλή ή κακή, αλλά μάλλον αλλάζει την ένταση της εσωτερικής μας εμπειρίας, θετικής και αρνητικής, οξύνοντας τα ήπια συναισθήματα και μειώνοντας τα πιο δυνατά συναισθήματα.
Το ίδιο μοτίβο διαπιστώθηκε για τους συμμετέχοντες στην ομάδα σύγκρισης που πέρασαν χρόνο μόνοι τους διαβάζοντας ένα μετρίου ενδιαφέροντος άρθρο παρά να είναι βυθισμένοι στις σκέψεις τους, προτείνοντας ότι η πλήρης πνευματική αποσύνδεση από μια εξωτερική εργασία δεν είναι απαραίτητη για να γίνει αντιληπτή η συναισθηματική επίδραση της απομόνωσης.
Αυτά που σκέφτεστε όταν είστε μόνοι σας σίγουρα έχει κάποια βαρύτητα ως προς τη συναισθηματική επίδραση της απομόνωσης: οι ερευνητές μελέτησαν αυτό το θέμα σε μια άλλη μελέτη και επίσης εξέτασαν εάν έχει σημασία αν επιλέγεις εσύ την ποιότητα των σκέψεών σου ή αν ακολουθείς τις οδηγίες κάποιου άλλου. Η επιλογή του περιεχομένου των σκέψεων και όχι η εκτέλεση οδηγιών ήταν προτιμώμενη από άποψη μείωσης των αρνητικών σκέψεων υψηλής διέγερσης και αύξησης των θετικών σκέψεων χαμηλής διέγερσης. Παρόλα αυτά, ισχύει επίσης ότι η απομόνωση κάνοντας θετικές σκέψεις, είτε κατ’ επιλογή η ακολουθώντας οδηγίες, ήταν επωφελής, σε σύγκριση με τις ουδέτερες σκέψεις.
Τέλος, οι ερευνητές ζήτησαν από 157 φοιτητές να καταγράφουν κάθε βράδυ για δύο εβδομάδες τα συναισθήματά τους. Από τους μισούς φοιτητές ζητήθηκε να περνάνε 15 λεπτά σε απομόνωση χωρίς ψηφιακές συσκευές κάθε μέρα από την πρώτη εβδομάδα, ενώ οι υπόλοιποι φοιτητές το έκαναν αυτό την δεύτερη εβδομάδα. Παρατηρήθηκε και πάλι το φαινόμενο της απενεργοποίησης: την εβδομάδα που πέρασαν χρόνο απομονωμένοι οι φοιτητές, έτειναν να επιδεικνύουν μειωμένα θετικά και αρνητικά συναισθήματα υψηλής διέγερσης. Υπήρχε επίσης μία φανερή συνέχιση της απενεργοποίησης στη δεύτερη εβδομάδα για εκείνους που είχαν ολοκληρώσει τις ασκήσεις απομόνωσης από την πρώτη εβδομάδα.
Αξίζει να διευκρινίσουμε ότι αυτά τα ευρήματα σχετίζονται με σύντομα χρονικά διαστήματα απομόνωσης σε αντίθεση με την παρατεταμένη μοναξιά που είναι γνωστό ότι συνδέεται με πλήθος ανεπιθύμητων σωματικών και ψυχολογικών επιπτώσεων. Επίσης, χρειάζεται να λάβουμε υπόψη ότι τα ευρήματα μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με την κουλτούρα και την ηλικία των εθελοντών.
Η ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ δήλωσε ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα αλλά ότι το κεντρικό νόημα είναι ότι υπάρχουν οφέλη αλλά και βλαβερές συνέπειες από την απομόνωση. Πρόσθεσαν ότι οι μελέτες τους προτείνουν ότι οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιούν την απομόνωση ή άλλες παραλλαγές της μοναχικότητας για να ρυθμίζουν τις συναισθηματικές τους καταστάσεις, να ησυχάζουν μετά από έναν ενθουσιασμό, να ηρεμούν μετά από ένα επεισόδιο θυμού, να συγκεντρώνονται ή να γαληνεύουν όταν το επιθυμούν.
